Als u constateert dat inbreuk wordt gemaakt op uw intellectuele-eigendomsrechten, is het van cruciaal belang om snel te handelen. Het is aan u als rechthebbende om uw intellectuele eigendom (IE) te verdedigen als iemand uw immateriële activa zonder uw toestemming gebruikt, al dan niet opzettelijk. Handel snel als u vermoedt dat er sprake is van een inbreuk op uw rechten. Kom op voor uw rechten en bescherm uw bedrijf.

Besef wel dat de maatregelen die u kunt nemen variëren naargelang van het soort IE, het land waarin uw IE is geregistreerd en de aard van de inbreuk. Dit artikel is grotendeels gericht op de beschikbare opties in het geval van inbreuk op uw ingeschreven merken of modellen. Als het om auteursrechten gaat, zijn deze veelgestelde vragen wellicht van nut.

Aard van de inbreuk

Er zijn verschillende manieren waarop derden uw IE-rechten kunnen schenden, zoals:

• vervalsing en namaak;

• merkimitatie, waarbij een bedrieger bijvoorbeeld een pagina of een account aanmaakt op sociale media en doet voorkomen dat dit account toebehoort aan een merk om het te gebruiken om het vertrouwen van argeloze consumenten te winnen of om andere activiteiten uit te voeren die het geïmiteerde merk schaden;

• piraterij, ongeoorloofd gebruik of ongeoorloofde reproductie van het werk van een ander.

De inbreuk kan ook onopzettelijk plaatsvinden en er kunnen te allen tijde geschillen over IE ontstaan. In het geval van inbreuk op uw IE-rechten is het altijd raadzaam een jurist in te schakelen die gespecialiseerd is in IE.

Raadpleeg een jurist die gespecialiseerd is in IE

Zaken rond inbreuken op IE-rechten zijn complex, met name wanneer een en ander zich in meerdere landen afspeelt. Juristen kunnen u helpen bij het nemen van de nodige juridische stappen om op te treden tegen inbreuken op uw IE-rechten, zoals bij het indienen van een vordering tot staking, het voorkomen van toekomstige inbreuken of het nemen van passende juridische stappen om uzelf te beschermen tegen beschuldigingen van IE-inbreuken.

In veel landen is gratis gepersonaliseerde IE-ondersteuning beschikbaar via de EUIPO-website, die voor u als eerste contactpunt kan dienen. U kunt ook de European IP Helpdesk raadplegen, die evenwel geen juridische ondersteuning biedt.

Alternatieve geschillenbeslechting (AGB)

Alternatieve geschillenbeslechting (AGB), zoals bemiddeling, kan een interessante optie zijn die u kunt overwegen in plaats van dat (of voordat) u naar de rechter stapt. Meestal is dit sneller, kostenefficiënter en flexibeler, en het kan helpen de zakelijke relatie met de inbreukmakende partij te behouden. Bovendien stelt AGB partijen vaak in staat om tot een oplossing te komen die rekening houdt met de werkelijke zakelijke belangen van beide partijen, wat in een gerechtelijke procedure wellicht niet altijd het geval is. Voor geschillen in verband met Uniemerken of geregistreerde EU-modellen (EUDR's) biedt EUIPO AGB-diensten aan alle partijen die betrokken zijn bij procedures inter partes voor de kamers van beroep en, uitsluitend voor kleine en middelgrote ondernemingen, aan partijen die betrokken zijn bij oppositie-, annulerings- en/of nietigheidsprocedures. Het EUIPO biedt bemiddelingsdiensten aan voor oppositie- en beroepsprocedures in verband met geografische aanduidingen (art. 25 en 33 van Verordening 2023/2411, van toepassing vanaf 1 december 2025). Met de AGB-diensten van EUIPO zijn geen extra kosten voor de partijen gemoeid. Hoewel het hangende geschil betrekking moet hebben op EUTM's en/of geregistreerde EU-modellen (EUDR's), kunnen partijen in het bemiddelingsproces ook andere intellectuele-eigendomsrechten (zoals auteursrechten, domeinnamen en octrooien) of andere hangende geschillen tussen hen in enig rechtsgebied opnemen. Dit is een toegevoegde waarde van het gebruik van de ADR-diensten die door het EUIPO worden aangeboden.

De keuze voor een AGB-procedure is vrijwillig en beide partijen moeten ermee instemmen het geschil via AGB op te lossen (in uitzonderingsgevallen kan AGB volgens de nationale wetgeving verplicht zijn). Bijgevolg vereist deze benadering bereidheid tot samenwerking van beide partijen.

Gerechtelijke procedures

Als het in uw geval niet mogelijk is om het geschil in der minne te schikken, zijn er andere juridische middelen beschikbaar. Voor inbreuken op auteursrechten, merken, modellen, octrooien en handelsgeheimen op zowel nationaal als EU-niveau kunt u een civiele procedure starten bij de bevoegde nationale rechtbank.

Voor grensoverschrijdende zaken in de EU zijn er specifieke regels ter bepaling van de jurisdictie1 (d.w.z. de vraag welke rechter uw zaak moet behandelen) en het toepasselijke recht2 (d.w.z. de vraag welke wetten de rechter in uw zaak moet toepassen). Wat de jurisdictie betreft, luidt de algemene regel voor IE-inbreuken dat personen met woonplaats in een EU-lidstaat kunnen worden vervolgd in die lidstaat of in de lidstaat waar de inbreuk heeft plaatsgevonden of kan plaatsvinden. De keuze van de rechter kan gevolgen hebben voor het grondgebied waarop een door de rechter gegeven bevel ten uitvoer kan worden gelegd.

Het toepasselijke recht hangt af van de territoriale reikwijdte van het geschonden IE-recht. Als de vordering succesvol is en de rechter bevestigt dat er sprake is van een IE-inbreuk, kan de rechter, al naargelang de omstandigheden van de zaak, een gerechtelijk bevel uitvaardigen tegen de inbreukmaker. Dit bevel heeft tot doel de voortzetting van de inbreuk te stoppen. In een definitieve uitspraak over een zaak kan een rechtbank ook beslissen dat de inbreukmakende goederen uit de handel moeten worden genomen of vernietigd. Bovendien kan de rechter de inbreukpleger veroordelen tot vergoeding van de schade die u als gevolg van de inbreuk heeft geleden.

Daarnaast kunnen ernstige inbreuken op IE-rechten, zoals plagiaat, piraterij of de verkoop van namaakproducten, in tal van landen tot strafrechtelijke aansprakelijkheid leiden. In dat geval kunt u aangifte doen van de inbreuk of ook zelf een geding aanspannen, afhankelijk van het rechtsgebied.

Online inbreuken

Bij online inbreuken kan het om een breed scala aan scenario’s gaan. Hier zullen we ons richten op het gebruik van online middelen om nagemaakte of illegaal gekopieerde producten op de markt te brengen. Deze inbreuken kunnen bijzonder schadelijk zijn omdat zij de onmiddellijke verspreiding van illegale inhoud en goederen onder internetgebruikers over de hele wereld mogelijk maken. Bovendien kan de wetshandhaving in het geval van inbreuken op IE-rechten op internet een bijzondere uitdaging vormen. Om rechthebbenden te ondersteunen, hebben grote digitale aanbieders zoals zoekmachines, socialemediaplatforms en online marktplaatsen eigen regels en beleid ontwikkeld om IE-inbreuken te voorkomen. Afhankelijk van het platform kunnen gebruikers inbreuken melden via speciale formulieren, API’s of e-mail. Gewoonlijk moet de vordering een specificatie van het geschonden IE-recht en een korte beschrijving van de aard van de inbreuk bevatten.

De regelingen van de digitale platforms genereren zelf geen intellectuele-eigendomsrechten. Om met succes een vordering te kunnen instellen, moet de gebruiker over geldige IE-rechten beschikken in een relevant rechtsgebied en hiervoor bewijs kunnen aandragen (bijvoorbeeld moet de benadeelde partij in het geval van een bij een IE-bureau geregistreerd merk verwijzen naar het betreffende merkenregister).

De inbreukmakende inhoud wordt doorgaans gewist nadat het internetplatform de vordering als geldig heeft aangemerkt. In het geval van ernstige of herhaaldelijke inbreuken kunnen andere sancties worden opgelegd, afhankelijk van het beleid van het platform, zoals het verwijderen of schorsen van een account. Zie voor meer informatie over de procedures die worden gehanteerd door belangrijke elektronische marktplaatsen in de EU: Bescherming van uw IE-rechten op elektronische marktplaatsen.

Zie voor meer informatie: Is mijn intellectuele eigendom op internet beschermd?

Contact opnemen met de douanedienst

Wanneer u vermoedt dat bepaalde goederen inbreuk maken op uw IE-rechten, kunt u de douanedienst verzoeken actie te ondernemen door een verzoek tot optreden (AFA) in te dienen via IPEP (IP Enforcement Portal), het kosteloze, meertalige en veilige EU-platform voor IER-handhavingskwesties.

Nuttige links:

Bezoek het EUIPO IP Enforcement Portal voor ondersteuning.

Domeinnamen

Als iemand een domeinnaam registreert die inbreuk maakt op uw IE-rechten, zoals een domeinnaam die uw geregistreerde merk bevat, kunt u zich wenden tot de rechter of gebruikmaken van alternatieve geschillenbeslechting. De meeste mensen kiezen ervoor om bezwaar te maken tegen de registratie van een domeinnaam via alternatieve geschillenbeslechting, omdat dit over het algemeen sneller en eenvoudiger is. De kans om het geschil te winnen is groter als u houder bent van een merk, handelsnaam, bedrijfsnaam, familienaam enz. die in de domeinnaam voorkomt. De toepasselijke AGB-procedures zijn afhankelijk van de domeinextensie (bijv. .com of .eu). Voor geschillen over .eu-domeinnamen kunt u meer informatie vinden op de website van EURid.

Wat moet ik doen als ik zelf in de fout ga?

Als u ontdekt dat u inbreuk maakt op de IE-rechten van een ander en de beschuldigingen gegrond zijn, moet u de nodige wijzigingen aanbrengen in uw bedrijfsactiviteiten om de inbreuk zo snel mogelijk te beëindigen (bijv. door de inbreukmakende inhoud van uw website te verwijderen). Als de rechthebbende besluit om een rechtszaak tegen u aan te spannen, kan snel handelen in uw voordeel werken.

Daarnaast kan de eigenaar van de intellectuele eigendom uiteindelijk afzien van formele juridische stappen als u reageert, goede wil toont en bereid bent het inbreukconflict op te lossen, en de gevraagde informatie aan de rechthebbende verstrekt. Bovendien kan het sluiten van een licentieovereenkomst eventueel uitkomst bieden.

Als u het niet eens bent met de beschuldigingen van inbreuk, kunt u uw standpunt verdedigen in onderhandelingen, ADR of voor de rechter.

Als u wordt beschuldigd van inbreuk op intellectuele eigendomsrechten van derden, is het zeer aan te raden om advies en hulp in te roepen van een deskundige op het gebied van intellectuele eigendom (juridisch adviseur of octrooigemachtigde). Als eerste stap kunt u contact opnemen met de gratis adviesdienst voor intellectuele eigendom (hier).

_{[1] Verordening (EU) nr. 1215/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2012 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (herschikking).}

_{[2] Verordening (EG) nr. 864/2007 van het Europees Parlement en de Raad van 11 juli 2007 betreffende het recht dat van toepassing is op niet-contractuele verbintenissen (Rome II).}

Nuttige links:

Bezoek het IP Enforcement Portal van EUIPO voor ondersteuning.