Μόλις διαπιστώσετε ότι τα δικαιώματά σας διανοητικής ιδιοκτησίας έχουν παραβιαστεί, είναι σημαντικό να ενεργήσετε γρήγορα. Μην ξεχνάτε ότι, ως ιδιοκτήτης διανοητικής ιδιοκτησίας, είναι δική σας ευθύνη να την προστατεύσετε, εάν κάποιος χρησιμοποιεί τα άυλα περιουσιακά σας στοιχεία χωρίς την άδειά σας, είτε εσκεμμένα είτε ακούσια. Ενεργήστε γρήγορα εάν υποψιάζεστε παράβαση. Υπερασπιστείτε τα δικαιώματά σας και προστατέψτε την επιχείρησή σας.

Να έχετε υπόψη ότι οι ενέργειες στις οποίες μπορείτε να προβείτε διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο της ΔΙ, τη χώρα στην οποία είναι καταχωρισμένη η ΔΙ σας, καθώς και το είδος της παραβίασης. Το παρόν άρθρο επικεντρώνεται κυρίως στις διαθέσιμες επιλογές σε περίπτωση παραβίασης των καταχωρισμένων σημάτων, σχεδίων ή υποδειγμάτων σας. Σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, μπορεί να σας φανούν χρήσιμες αυτές οι συχνές ερωτήσεις.

Είδη παραβίασης

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους τρίτοι μπορούν να παραβιάσουν τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας σας, όπως:

• προϊόντα παραποίησης/απομίμησης και αντίγραφα·

• πλαστοπροσωπία με χρήση εμπορικού σήματος, για παράδειγμα, όταν το πρόσωπο που διαπράττει πλαστοπροσωπία δημιουργεί μια ιστοσελίδα ή έναν λογαριασμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιώντας την εμπορική ονομασία σήματος, ώστε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών που εμπιστεύονται το σήμα ή για να διεξάγει άλλες δραστηριότητες που βλάπτουν το στοχευμένο σήμα,

• πειρατεία, μη εξουσιοδοτημένη χρήση ή αναπαραγωγή του έργου άλλου.

Η παραβίαση μπορεί να είναι ακούσια και οι διαφορές στον τομέα της ΔΙ μπορεί να προκύψουν ανά πάσα στιγμή. Σε κάθε περίπτωση παραβίασης, σας συνιστούμε να απευθύνεστε σε επαγγελματία του νομικού κλάδου που ειδικεύεται σε θέματα διανοητικής ιδιοκτησίας.

Συμβουλευθείτε επαγγελματία του νομικού κλάδου που ειδικεύεται στη διανοητική ιδιοκτησία

Οι υποθέσεις παραβίασης δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας είναι πολύπλοκες, ιδίως όταν εμπλέκονται περισσότερες από μία χώρες. Οι επαγγελματίες μπορούν να σας βοηθήσουν συμβουλεύοντάς σας σχετικά με τις νομικές ενέργειες στις οποίες μπορείτε να προβείτε για την αντιμετώπιση των παραβιάσεων των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας σας, συμπεριλαμβανομένης της σύνταξης επιστολών οχλήσεως, της πρόληψης μελλοντικών παραβιάσεων ή της λήψης κατάλληλων νομικών μέτρων για να υπερασπιστείτε τον εαυτό σας ενάντια σε ισχυρισμούς περί παραβίασης.

Δωρεάν εξατομικευμένη υποστήριξη για θέματα διανοητικής ιδιοκτησίας παρέχεται από πολλές χώρες μέσω του ιστοτόπου του EUIPO και θα μπορούσε να αποτελέσει το πρώτο σημείο επαφής για εσάς. Εναλλακτικά, μπορείτε επίσης να απευθυνθείτε στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Υποστήριξης της Διανοητικής Ιδιοκτησίας, αν και δεν παρέχει νομική υποστήριξη.

Εναλλακτική επίλυση των διαφορών (ΕΕΔ)

Η εναλλακτική επίλυση διαφορών (ΕΕΔ), όπως η διαμεσολάβηση, μπορεί να αποτελέσει ενδιαφέρουσα οδό που θα πρέπει να εξεταστεί αντί ή πριν από την παραπομπή της υπόθεσης στο δικαστήριο. Συνήθως, είναι ταχύτερη, οικονομικά αποδοτικότερη και ευέλικτη και συμβάλλει στη διατήρηση των επιχειρηματικών σχέσεων με το παραβατικό μέρος. Επιπλέον, η χρήση ΕΕΔ συχνά επιτρέπει στα μέρη να καταλήξουν σε λύση που ανταποκρίνεται στα πραγματικά επιχειρηματικά συμφέροντα και των δύο μερών και η οποία μπορεί να μην επιτευχθεί με δικαστικές διαδικασίες. Για τις διαφορές που αφορούν σήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (σήματα ΕΕ) ή καταχωρημένα σχέδια και υποδείγματα της ΕΕ (EUDR), το EUIPO προσφέρει υπηρεσίες ΕΕΔ σε όλα τα μέρη που συμμετέχουν σε κατ’ αντιμωλία διαδικασίες ενώπιον των τμημάτων προσφυγών και, αποκλειστικά για τις ΜμΕ, στα μέρη που συμμετέχουν σε διαδικασίες ανακοπής, ακύρωσης ή/και κήρυξης ακυρότητας σχεδίου ή υποδείγματος. Το EUIPO θα προσφέρει υπηρεσίες διαμεσολάβησης για την αντίθεση και την προσφυγή σε διαδικασίες γεωγραφικών ενδείξεων (άρθρα 25 και 33 του κανονισμού 2023/2411, που ισχύει από την 1η Δεκεμβρίου 2025). Οι υπηρεσίες ΕΕΔ του EUIPO παρέχονται χωρίς πρόσθετο κόστος για τα μέρη. Ενώ η εκκρεμής διαφορά πρέπει να αφορά σήματα της ΕΕ (EUTM) και/ή καταχωρισμένα σχέδια και υποδείγματα της ΕΕ (EUDR), τα μέρη μπορούν να συμπεριλάβουν στη διαδικασία επίλυσης και άλλα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας (όπως πνευματικά δικαιώματα, ονόματα χώρου και διπλώματα ευρεσιτεχνίας) ή οποιεσδήποτε άλλες σχετικές εκκρεμείς διαφορές μεταξύ τους σε οποιαδήποτε δικαιοδοσία. Αυτό αποτελεί προστιθέμενη αξία της χρήσης των υπηρεσιών εναλλακτικής επίλυσης διαφορών που προσφέρει το EUIPO

Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι οι διαδικασίες ΕΕΔ είναι εθελοντικές και αμφότερα τα μέρη πρέπει να συμφωνήσουν να υποβάλουν τη διαφορά σε ΕΕΔ (κατ’ εξαίρεση, ενδέχεται να υπάρχουν ειδικές περιπτώσεις στις οποίες η ΕΕΔ είναι υποχρεωτική στην εθνική νομοθεσία). Ως εκ τούτου, η διαδικασία αυτή απαιτεί και τα δύο μέρη να είναι πρόθυμα να συνεργαστούν.

Δικαστικές διαδικασίες

Εάν η φιλική επίλυση της διαφοράς δεν είναι εφικτή στην περίπτωσή σας, υπάρχουν άλλα νομικά μέσα. Για παραβιάσεις δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, σημάτων, σχεδίων και υποδειγμάτων, διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και εμπορικών απορρήτων, τόσο σε εθνικό όσο και σε ενωσιακό επίπεδο, μπορείτε να κινήσετε αστική διαδικασία ενώπιον του αρμόδιου εθνικού δικαστηρίου.

Για διασυνοριακές υποθέσεις στην ΕΕ, υπάρχουν ειδικοί κανονισμοί που καθορίζουν τη διεθνή δικαιοδοσία_^[1] (δηλαδή, ποιο δικαστήριο θα πρέπει να εξετάσει την υπόθεσή σας) και το εφαρμοστέο δίκαιο_^[2] (δηλαδή, ποιους νόμους θα πρέπει να εφαρμόσει το δικαστήριο στην υπόθεσή σας). Όσον αφορά τη δικαιοδοσία, ο γενικός κανόνας για τις παραβιάσεις δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας είναι ότι τα πρόσωπα που κατοικούν σε κράτος μέλος της ΕΕ μπορούν να εναχθούν ενώπιον δικαστηρίου είτε στο εν λόγω κράτος μέλος είτε στο κράτος μέλος όπου συνέβη ή ενδέχεται να συμβεί η παραβίαση. Η επιλογή του δικαστηρίου μπορεί να έχει αντίκτυπο στην επικράτεια στην οποία μπορεί να εκτελεστεί η απόφαση που εκδίδεται από το δικαστήριο.

Το εφαρμοστέο δίκαιο εξαρτάται από το εδαφικό πεδίο εφαρμογής του δικαιώματος διανοητικής ιδιοκτησίας που παραβιάζεται. Εάν η αγωγή ευδοκιμήσει και το δικαστήριο επιβεβαιώσει ότι έχει διαπραχθεί προσβολή ΔΙ, μπορεί, ανάλογα με τις περιστάσεις της υπόθεσης, να εκδώσει διαταγή παύσης κατά του παραβάτη. Η εντολή αυτή αποσκοπεί στη διακοπή της συνέχισης της παράβασης. Σε τελική απόφαση επί μιας υπόθεσης, το δικαστήριο μπορεί επίσης να αποφασίσει ότι τα παραβατικά προϊόντα πρέπει να αποσυρθούν από την αγορά ή να καταστραφούν. Επιπλέον, το δικαστήριο μπορεί να διατάξει να καταβάλει ο παραβάτης αποζημίωση ανάλογη της ζημίας που έχετε υποστεί λόγω της παράβασης.

Επιπλέον, οι σοβαρές παραβιάσεις δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας σε πολλές χώρες, όπως η λογοκλοπή, η πειρατεία ή η πώληση παραποιημένων προϊόντων, μπορεί να οδηγήσουν σε ποινικές κυρώσεις. Μπορείτε να καταγγείλετε την παραβίαση ή ακόμη και να ασκήσετε δίωξη από ιδιώτη κατήγορο, ανάλογα με τη δικαιοδοσία..

Διαδικτυακές παραβιάσεις

Η διαδικτυακή παραβίαση μπορεί να περιλαμβάνει ποικίλα σενάρια. Εδώ θα επικεντρωθούμε στη χρήση διαδικτυακών πόρων για την εμπορία προϊόντων παραποίησης/απομίμησης ή πειρατείας. Αυτές οι παραβιάσεις μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς, καθώς επιτρέπουν την άμεση διάδοση παράνομου περιεχομένου και παράνομων προϊόντων μεταξύ των χρηστών του Διαδικτύου σε όλο τον κόσμο. Επιπλέον, η δίωξη παραβιάσεων δικαιωμάτων ΔΙ στο Διαδίκτυο μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Για να υποστηρίξουν τους κατόχους δικαιωμάτων ΔΙ, οι μεγάλοι ψηφιακοί πάροχοι, όπως οι μηχανές αναζήτησης, οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και οι διαδικτυακές αγορές, έχουν αναπτύξει τους δικούς τους κανόνες και πολιτικές με στόχο την πρόληψη της παραβίασης δικαιωμάτων ΔΙ. Ανάλογα με την πλατφόρμα, οι χρήστες μπορούν να αναφέρουν παραβιάσεις μέσω ειδικών εντύπων, API ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Συνήθως, το αίτημα πρέπει να περιλαμβάνει διευκρίνιση του παραβιασθέντος δικαιώματος ΔΙ και σύντομη περιγραφή της φύσης της παραβίασης.

Τα ίδια τα συστήματα των ψηφιακών πλατφορμών δεν δημιουργούν δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας. Για την επιτυχή διεκδίκηση του αιτήματος, ο χρήστης θα πρέπει να διαθέτει έγκυρα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας σε αρμόδια δικαιοδοσία και να είναι σε θέση να το αποδείξει (για παράδειγμα, στην περίπτωση σήματος καταχωρισμένου σε γραφείο διανοητικής ιδιοκτησίας, ο ζημιωθείς θα πρέπει να ανατρέξει στο αντίστοιχο μητρώο).

Το παράνομο περιεχόμενο συνήθως διαγράφεται, αφού η διαδικτυακή πλατφόρμα χαρακτηρίσει το αίτημα έγκυρο. Σε σοβαρές ή επαναλαμβανόμενες περιπτώσεις, μπορούν να επιβάλλονται άλλες κυρώσεις ανάλογα με την πολιτική της πλατφόρμας, όπως η διαγραφή ή η αναστολή ενός λογαριασμού. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις διαδικασίες που έχουν θεσπιστεί από τις μεγαλύτερες αγορές ηλεκτρονικού εμπορίου της ΕΕ, βλέπε: Προστασία των δικαιωμάτων ΔΙ σας στις αγορές ηλεκτρονικού εμπορίου.

Για περισσότερες πληροφορίες, βλ.: Προστατεύεται η ΔΙ μου στο διαδίκτυο;

Επικοινωνήστε με την τελωνειακή αρχή

Μπορείτε να ζητήσετε από τα τελωνεία να αναλάβουν δράση σε σχέση με τα εμπορεύματα για τα οποία υπάρχουν υποψίες ότι παραβιάζουν τα ΔΔΙ σας, υποβάλλοντας μια αίτηση παρέμβασης (AFA) μέσω της IPEP (πύλη επιβολής δικαιωμάτων ΔΙ), ήτοι της δωρεάν, πολύγλωσσης και ασφαλούς πλατφόρμας της ΕΕ σχετικά με την επιβολή δικαιωμάτων ΔΙ.

Χρήσιμοι σύνδεσμοι:

Επισκεφθείτε την πύλη IP Enforcement Portal του EUIPO για υποστήριξη.

Ονόματα τομέων

Εάν κάποιος καταχωρίσει ένα όνομα τομέα που παραβιάζει τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας σας, όπως ένα όνομα τομέα που περιέχει το καταχωρισμένο σήμα σας, μπορείτε είτε να προσφύγετε στο δικαστήριο είτε να χρησιμοποιήσετε τα μέσα ΕΕΔ. Οι περισσότεροι επιλέγουν να αμφισβητήσουν την καταχώριση ενός ονόματος τομέα μέσω εναλλακτικής επίλυσης των διαφορών (ΕΕΔ), διότι η διαδικασία αυτή είναι κατά κανόνα ταχύτερη και πιο εύκολη. Οι πιθανότητες να κερδίσετε την υπόθεση είναι μεγαλύτερες αν είστε κάτοχος σήματος, εμπορικής επωνυμίας, εταιρικής επωνυμίας, επωνύμου κ.λπ. που συνδέεται με το όνομα τομέα. Οι εφαρμοστέες διαδικασίες ΕΕΔ εξαρτώνται από την κατάληξη του τομέα (π.χ. .com ή .eu). Για διαφορές σχετικά με ονόματα τομέων .eu, μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στον ιστότοπο EURid.

Τι πρέπει να κάνω εάν είμαι εγώ αυτός που παραβιάζει τα δικαιώματα ΔΙ;

Εάν διαπιστώσετε ότι παραβιάζετε τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας άλλου προσώπου και οι κατηγορίες είναι βάσιμες, θα πρέπει να κάνετε τις απαραίτητες αλλαγές στις επιχειρηματικές σας δραστηριότητες ώστε να σταματήσετε την παράβαση το συντομότερο δυνατόν (π.χ. διαγράφοντας το παράνομο περιεχόμενο από τον ιστότοπο της εταιρείας σας). Εάν ο κάτοχος των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας αποφασίσει να ασκήσει αγωγή εναντίον σας, είναι προτιμότερο να αντιδράσετε γρήγορα.

Επιπλέον, η επίδειξη καλής θέλησης για να επιλυθεί η διαφορά σχετικά με την παραβίαση, η ανταπόκριση και η παροχή των πληροφοριών που έχουν ζητηθεί από τον κάτοχο της διανοητικής ιδιοκτησίας μπορεί να συνεπάγονται ότι αυτός δεν θα κινήσει, τελικά, επίσημες νομικές διαδικασίες εναντίον σας. Επιπλέον, μπορείτε να εξετάσετε το ενδεχόμενο σύναψης συμφωνίας παραχώρησης άδειας χρήσης.

Σε περίπτωση που διαφωνείτε με τις κατηγορίες για παραβίαση, μπορείτε να υπερασπιστείτε τη θέση σας σε διαπραγματεύσεις, ADR ή στο δικαστήριο.

Σε κάθε περίπτωση κατηγορίας για παραβίαση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας τρίτων, συνιστάται ιδιαίτερα να ζητήσετε συμβουλές και βοήθεια από έναν εμπειρογνώμονα σε θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας (νομικό σύμβουλο ή δικηγόρο διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας). Κατ' αρχάς, μπορείτε να επικοινωνήσετε με την υπηρεσία δωρεάν συμβουλών για θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας (εδώ).

_{[1] Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1215/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2012, για τη δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (αναδιατύπωση).}

_{[2] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 864/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Ιουλίου 2007 για το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές («Ρώμη II»).}

Χρήσιμος σύνδεσμος:

Επισκεφθείτε τη διαδικτυακή πύλη του EUIPO για την επιβολή των ΔΔΙ για υποστήριξη.