Il-vantaġġ kompetittiv u l-kunfidenzjalità huma marbuta mill-qrib. Dak li jgħinek tispikka mill-folla jew li jagħmlek innovattiv jista’ jiġi protett bid-drittijiet ta’ proprjetà intellettwali iżda, f’ħafna każijiet, dan jiddependi fuq iż-żamma tal-kunfidenzjalità qabel reġistrazzjoni formali jew saħansitra matul iċ-ċiklu tal-ħajja tal-prodott.

Qabel ma taqsam kwalunkwe aspett tal-idea tiegħek mal-investituri, jew pereżempju fil-fieri, huwa importanti li tiddeċiedi jekk il-protezzjoni tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali tiegħek hijiex ta’ interess għalik u, jekk iva, tidentifika liema tip ta’ drittijiet tal-proprjetà intellettwali. Xi drittijiet tal-PI, bħal privattivi u disinji, jistrieħu fuq il-kunfidenzjalità biex applikazzjoni tiġi rreġistrata (in-novità hija waħda mill-kundizzjonijiet ewlenin biex tinkiseb privattiva għal invenzjoni jew biex jiġi rreġistrat disinn). Assi oħra tal-PI, bħal trademarks, pereżempju, jistgħu jintużaw liberament qabel ma jiġu rreġistrati uffiċjalment. Madankollu, żomm f’moħħok li, filwaqt li għadek qed tipprova tirreġistra l-PI tiegħek, xi ħadd ieħor jista’ jipprova jirreġistra l-logo jew l-isem tal-prodott tiegħek bħala tiegħu. Dan jista’ jfisser li ma tkunx tista’ tużahom aktar. Dan huwa partikolarment rilevanti għal dawk in-negozji li joperaw f’setturi kompetittivi ħafna jew fuq skala internazzjonali. Għal din ir-raġuni, huwa aktar sikur li tirreġistra l-marka tiegħek ftit wara li tinħoloq u qabel ma jibda jintużaha.

Ftehimiet ta’ nondivulgazzjoni

Il-ftehimiet ta’ nondivulgazzjoni (NDAs) jistgħu joffru mezz sikur biex tikkondividi l-informazzjoni li tixtieq tibqa’ kunfidenzjali, anke qabel ir-reġistrazzjoni. L-NDAs jobbligaw lill-parti li qed tiżvela informazzjoni biex iżżommha sigrieta għal perjodu ta’ żmien stabbilit. Aspetti importanti li għandhom jiġu koperti f’NDA jinkludu:

• l-ambitu preċiż tal-informazzjoni li għandha tinżamm sigrieta;
• it-termini tal-NDA;
• l-obbligi tal-partijiet, inklużi l-miżuri ta’ protezzjoni tekniċi u organizzattivi li l-parti li tirċievi t-talba għandha tieħu;
• l-esklużjonijiet potenzjali (eż. talba ta’ divulgazzjoni mill-awtoritajiet pubbliċi);
• il-konsegwenzi ta’ ksur tal-NDA.

Ir-rappreżentanti legali jistgħu jappoġġawk fit-tħejjija ta' NDA. Hemm mudell disponibbli permezz tal-Helpdesk tal-Proprjetà Intellettwali.

Sigrieti kummerċjali

Li jkollok sigriet kummerċjali jista’ jġib benefiċċji kbar lis-sidien tiegħu, filwaqt li joffri esklussività u monopolju għal perjodu ta’ żmien potenzjalment illimitat. Is-sigrieti kummerċjali mhumiex reġistrati f’xi uffiċċju tal-proprjetà intellettwali, iżda jistgħu jinbiegħu jew jiġu liċenzjati lil parti terza.

Kwalunkwe informazzjoni li tissodisfa l-kundizzjonijiet li ġejjin tista’ titqies bħala sigriet kummerċjali:

• mhijiex ġeneralment magħrufa;
• kienet soġġetta għal passi raġonevoli biex tinżamm sigrieta; u
• għandha valur kummerċjali minħabba li hija sigrieta.

Eżempji ta' informazzjoni kummerċjali li tista' tiġi kkostitwita u protetta bħala sigriet kummerċjali: informazzjoni teknika (eż. riċetti għall-ikel u x-xorb, proċessi u metodi ta' manifattura, kodiċi tas-sors tas-softwer; informazzjoni kummerċjali (eż. strateġiji ta' kummerċjalizzazzjoni, listi ta' konsumaturi u informazzjoni ta' kuntatt, dettalji tal-fornituri u d-distributuri, informazzjoni dwar l-ipprezzar u l-ispejjeż); dejta dwar ir-riċerka u l-iżvilupp, notebooks tal-laboratorju; Informazzjoni finanzjarja (eż. strateġiji ta' investiment, marġini ta' profitt u struttura tal-ispejjeż); Informazzjoni ekonomika (eż. mudelli u pjanijiet ta' negozju).

It-teħid ta’ miżuri xierqa biex l-informazzjoni kummerċjali tiegħek tinżamm sigrieta huwa essenzjali biex din titqies bħala sigriet kummerċjali. Hawn taħt hawn ftit eżempji ta’ miżuri li tista’ timplimenta biex tgħin iżżomm is-segretezza tas-sigriet kummerċjali tiegħek:

• ftehimiet ta’ nondivulgazzjoni (ftehimiet ta’ kunfidenzjalità);
• klawżoli ta’ nonkompetizzjoni;
• il-ħażna ta’ sigrieti tal-mestier f’sistema b’aċċess ristrett (eż. protetta b’password) jew f’kaxxaforti;
• miżuri ta’ sigurtà tal-IT;
• sistema ta’ klassifikazzjoni tal-informazzjoni (ittimbra ċerti dokumenti bħala kunfidenzjali).

Il-klawżoli ta’ nondivulgazzjoni, ta’ kunfidenzjalità jew ta’ nonkompetizzjoni għandhom jiġu ffirmati mal-impjegati, is-sħab potenzjali, l-investituri, il-fornituri ta’ servizzi/oġġetti u anke d-distributuri, skont iċ-ċirkostanzi tiegħek. Tista’ wkoll tagħti ħarsa lejn i-DEPOT, żviluppat mill-Uffiċċju tal-Benelux għall-Proprjetà Intellettwali biex jinħażnu ideat u informazzjoni. Huwa awtomatikament kunfidenzjali u jista’ jservi bħala prova legali b’timbru bid-data.

Link utli:

• Skopri Gwida Sigrieti Kummerċjali: x'inhuma u kif tagħmel l-aħjar użu minnhom

Skoperta ta’ sigrieti kummerċjali

Hemm mezzi li bihom jistgħu jiġu skoperti sigrieti kummerċjali, kemm b’mod legali kif ukoll b’mod illegali. F’każ ta’ skoperta jew ħolqien b’mod indipendenti (pereżempju permezz ta’ osservazzjoni, studju, żarmar jew ittestjar ta’ prodott li jkun sar disponibbli għall-pubbliku), ftit li xejn hemm xi jsir. Tista’ titlef l-esklussività tas-suq li gawdejt permezz tas-sigriet kummerċjali tiegħek. Il-parti li tkun kisbet l-informazzjoni b’mod legali se tkun tista’ tużaha. Barra minn hekk, din tista’ saħansitra tirreġistra l-proprjetà intellettwali involuta (eż. tikseb brevett għal invenzjoni), tagħtiha esklussività fis-suq u tħallik f’pożizzjoni li ma tkunx tista’ tużaha. Jekk taħseb li s-sigriet kummerċjali tiegħek jista’ jiġi mmodifikat faċilment, tista’ tikkunsidra d-drittijiet tal-PI bħall-privattivi (jekk is-sigriet kummerċjali tiegħek ikun xieraq għall-protezzjoni tal-privattivi).

Jekk jinkiseb b’mod illegali, hemm miżuri li tista’ tieħu, bħal waqfien tal-użu illegali u żvelar ulterjuri, it-tneħħija tal-prodott mis-suq u talba ta’ kumpens finanzjarju għad-danni. Il-miżuri ta’ infurzar ivarjaw skont il-liġi nazzjonali. 

Id-dokument mehmuż fit-taqsima tal-links utli se joffrilek għarfien dwar l-opzjonijiet ta’ infurzar disponibbli fil-pajjiżi tal-UE: Linja bażi tal-litigazzjoni dwar is-sigrieti kummerċjali fl-Istati Membri tal-UE.