Il-proprjetà intellettwali (PI) tirreferi għal kreazzjonijiet tal-moħħ bħal invenzjonijiet, arti u letteratura li jistgħu jiġu protetti legalment. Jekk inti vvintajt xi ħaġa unika u oriġinali, jista’ jkollok PI.

Ġeneralment, dritt ta’ proprjetà intellettwali jappartjeni lill-awtur ta’ kreazzjoni intellettwali.
Biex tikseb protezzjoni, huwa meħtieġ li l-idea tiegħek tiġi espressa esternament. Pereżempju, jekk tixtieq tagħmel privattiva fuq magna, jeħtieġ li tipprovdi speċifikazzjoni tal-privattiva li tinkludi d-deskrizzjoni tal-invenzjoni tiegħek.
 

Għandi PI?

Ħu l-passi li ġejjin biex jgħinuk issir taf:

Identifika l-kreazzjoni tiegħek: Iddetermina jekk l-idea tiegħek taqax taħt waħda mill-kategoriji ta’ proprjetà intellettwali, bħal privattivi, trademarks, drittijiet tal-awtur, jew sigrieti kummerċjali.

Evalwa l-oriġinalità u n-novità: Kun ċert li l-idea tiegħek tkun unika u ma tkunx ġiet żvelata pubblikament jew ikkupjata xi mkien ieħor.

Ikkonsulta ma’ professjonist: Fittex parir legali minn avukat jew espert fil-qasam tal-PI biex tifhem il-potenzjal tal-idea tiegħek u l-aħjar mod biex tipproteġiha.

Fittex: Wettaq riċerka bir-reqqa jew impjega professjonist biex jivverifika jekk teżistix proprjetà intellettwali simili. Dan huwa kruċjali għall-privattivi u għat-trademarks.

Ipprepara d-dokumentazzjoni meħtieġa: Jekk il-kreazzjoni tiegħek tikkwalifika, ipprepara u ppreżenta l-applikazzjonijiet meħtieġa għall-protezzjoni legali.

Liema drittijiet tal-PI jeżistu?

Tipi differenti ta’ PI jistgħu jiġu protetti minn drittijiet differenti tal-PI. Xi kreazzjonijiet intellettwali jistgħu jiġu protetti b’aktar minn dritt ta’ PI wieħed.

Il-biċċa l-kbira tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali, bħal trademarks u disinji, jeħtieġ li jiġu rreġistrati ma' uffiċċju tal-proprjetà intellettwali, filwaqt li l-brevetti jingħataw wara eżami bir-reqqa. Madankollu, xi drittijiet tal-PI jinħolqu awtomatikament fil-mument li l-idea tiġi espressa esternament (dan huwa, pereżempju, il-każ bid-drittijiet tal-awtur f’ħafna pajjiżi). Ftakar li d-drittijiet tal-PI huma limitati territorjalment, li jfisser li s-sid jikseb protezzjoni f’pajjiż jew f’reġjun li fih ikun ġie rreġistrat dritt tal-PI partikolari, jew li jkun ingħata b’mezzi oħra.

Drittijiet tal-Awtur

• Jipproteġu xogħlijiet letterarji, artistiċi u xjentifiċi. Il-protezzjoni tkopri biss l-espressjonijiet iżda mhux l-idea, il-proċeduri, il-metodi ta' operazzjoni jew kunċetti matematiċi bħala tali;

• X’nista’ nipproteġi? Eżempji jinkludu: kotba, artikli, pitturi, ritratti, skulturi, films, wirjiet teatrali, xogħlijiet arkitettoniċi, kontenut oriġinali tal-media soċjali, dokumenti ta’ riċerka, teżijiet u dissertazzjonijiet, software tal-kompjuter.

Trademark

• Tipproteġi sinjali, simboli u espressjonijiet li kapaċi jiddistingwu prodotti u servizzi minn dawk ta’ entitajiet oħra;

• X’nista’ nipproteġi? Eżempji jinkludu ismijiet, l-isem ta’ kumpanija, ditta, l-isem ta’ prodott jew servizz, logo, jew anke forma, disinn, ħoss jew kulur.

Disinn

• Jipproteġi d-dehra ta' prodott jew parti minn prodott, bħal linji, kontorni, kuluri, forma, tessut, materjali, moviment, tranżizzjoni jew animazzjoni; Prodotti li jistgħu jiġu protetti mid-disinn jistgħu jkunu fiżiċi jew mhux fiżiċi.
• X'nista' nipproteġi? Eżempji jinkludu l-ippakkjar ta' prodott, arranġamenti spazjali ta' oġġetti, disinji inklużi għamara, apparat tad-dar, karozzi jew ħwejjeġ, ikoni tal-kompjuter, disinji grafiċi, logos, mudelli tal-wiċċ, tipi tipografiċi u interfaċċji grafiċi tal-utent.

Privattiva

• Tipproteġi invenzjonijiet li jwasslu soluzzjoni teknika ġdida fis-suq jew mod ġdid ta’ kif tagħmel xi ħaġa;

• X’nista’ nipproteġi? Eżempji jinkludu magni u apparat mekkaniku, kompożizzjonijiet u formuli bħal mediċini farmaċewtiċi, proċessi industrijali, hardware tal-kompjuter.

Indikazzjoni ġeografika

• Tipproteġi l-ismijiet ta’ prodotti li joriġinaw minn reġjuni speċifiċi u li għandhom kwalitajiet partikolari jew igawdu reputazzjoni marbuta mat-territorju tal-produzzjoni tagħhom, fejn mill-inqas wieħed mill-istadji tal-produzzjoni (IĠP) jew l-istadji kollha tal-produzzjoni (DOP) iseħħu fiż-żona ddefinita;

• X’nista’ nipproteġi? Eżempji jinkludu ismijiet ta’ prodotti tal-ikel u agrikoli (ġobon, frott, ħaxix, prodotti tal-laħam, pastiċċerija, eċċ.), u ismijiet li jindikaw inbejjed jew xarbiet spiritużi.

Jeżistu wkoll drittijiet oħra tal-PI bħal mudelli ta’ utilità, sigrieti kummerċjali u varjetajiet ta’ pjanti. Dawn ta’ hawn fuq huma biss uħud mid-drittijiet tal-PI l-aktar komuni disponibbli.

Ħu r-riedni tas-suċċess tiegħek f’idejk, irreġistra l-PI tiegħek illum!

L-isfruttar tal-potenzjal sħiħ tal-proprjetà intellettwali tiegħek jibda bir-reġistrazzjoni. Dan huwa aktar minn sempliċiment formalità; huwa investiment fil-futur tiegħek. Irreġistra l-PI tiegħek illum u ibda gawdi l-benefiċċji għada.

Ara li l-kreazzjonijiet tiegħek jispikkaw, ipproteġihom, u agħti s-setgħa lis-suċċess tiegħek!